Lekarz rodzinny zlecił Ci badania krwi . Okazało się, że masz podniesiony cholesterol całkowity. Masz 33 lata wydaje Ci się, że jesteś zdrowy a mimo to dostałeś receptę na statynę ( lek, który wg wyszukiwarki Google szkodzi). Jeżeli nie wiesz co robić przeczytaj ten artykuł.
Czy leczyć? Ryzyko sercowo-naczyniowe.
Celem leczenia hipercholesterolemii ( a także nadciśnienia tętniczego ) jest zmniejszenie ryzyka sercowo – naczyniowego.
Wystąpienie miażdżycy jest zazwyczaj wynikiem obecności nie jednego, ale wielu czynników ryzyka chorób układu krążenia. Zatem stworzono skalę SCORE (SystematicCOronaryRisk Evaluation). Ocenia ona indywidualne 10-letnie ryzyko zgonu z powodu choroby układu krążenia u osób bez rozpoznanej dotąd choroby sercowo-naczyniowej.
W pewnych grupach osób ryzyko jest duże lub bardzo duże bez względu na wynik otrzymany na podstawie tablicy ryzyka SCORE.
Do tej grupy należą:
pacjenci z rozpoznaną chorobą układu krążenia na podłożu miażdżycy (tj. chorobą niedokrwienną serca, chorobą tętnic obwodowych, chorobą tętnic mózgowych)
pacjenci ze znacznie nasilonymi pojedynczymi czynnikami ryzyka, np. cholesterol całkowity ≥8 mmol/l (310 mg/dl), ciśnienie tętnicze >180/110 mmHg
chorzy na cukrzycę
chorzy na przewlekłą chorobę nerek
W wyżej wymienionych przypadkach ocena za pomocą tablicy SCORE nie jest potrzebna.
Skala SCORE bierze pod uwagę kilka czynników. Należą do nich: płeć, wiek osoby badanej, palenie tytoniu, wysokość skurczowego ciśnienia tętniczego krwi i stężenie cholesterolu całkowitego. Na ich podstawie wyznacza indywidualnie dla danej osoby przewidywane ryzyko zgonu sercowo-naczyniowego w okresie najbliższych 10 lat. Wynik podawany w procentach. Jeżeli otrzymany wynik jest większy bądź równy 10%, to osoba znajduje się w grupie bardzo wysokiego ryzyka. Jeżeli wynik mieści się między 5% i nie przekracza 10%, to ryzyko jest duże. Przy wartościach powyżej 1%, ale poniżej 5% ryzyko jest umiarkowane oraz jest niskie, jeżeli nie przekracza 1% (patrz tabela).
Instrukcja jak posługiwać się tabelą Pol-SCORE w celu samodzielnego obliczenia ryzyka sercowo-naczyniowego.
Najpierw należy znaleźć część tabeli odpowiednią dla płci (M/K), statusu palacza (pali/nie pali) i wieku. Np. jeżeli nasz wiek to 57 lat, wybieramy prostokąt opisany „55″. Jeżeli jesteśmy w wieku 62 lata, to wybieramy „60” i.t.p.).
W dalszych obliczeniach poruszamy się wyłącznie w prostokącie odpowiadającym tylko naszym danym (płeć, status palacza i wiek).
Na dolnej poziomej osi wybieramy wartość, która jest najbardziej zbliżona do stężenia naszego cholesterolu całkowitego. Znajdują się na niej wartości od 4 do 8 – oznaczające stężenie cholesterolu w mmol/l. Jeżeli nasz wynik jest podany w mg/dl, to będziemy zmuszeni przeliczyć go na mmol/l, czyli podzielić przez 38.7, np. 210mg/dl/ 38.7=5.4 mmol/l – wybieramy wartość „5”.
Na osi bocznej (oznakowanej wartościami od 120 do 180) wybieramy wartość najbardziej zbliżoną do naszego skurczowego ciśnienia tętniczego krwi. Na przecięciu danych z osi dolnej poziomej (cholesterol) i bocznej (ciśnienie), w prostokącie odpowiadającym naszej płci, wiekowi i statusowi palacza, możemy odczytać 10-letnie ryzyko zgonu z powodu choroby układu krążenia (w %).
Co wynika z tablic SCORE – praktyczne porady
Pamiętaj rzucenie palenia tytoniu zmniejsza ryzyko sercowo – naczyniowe dwukrotnie.
Pamiętaj decyzja o włączeniu leczenia powinna zależeć od obecności czynników ryzyka: takich jak cholesterol całkowity , ciśnienie tętnicze, wiek , palenie papierosów.
Cholesterol całkowity potrzebny jest do oceny ryzyka sercowo -naczyniowego , decyzję o włączeniu lub nie farmakoterapii np statyną podejmuje się na podstawie stężenia cholesterolu LDL ( konieczny wynik pełnego lipidogramu ).
Przy niskim i umiarkowanym ryzyku tj < 5% leczenie farmakologiczne należy zacząć dopiero gdy cholesterol LDL jest powyżej 190 mg/dL (4,9 mmol/l),.
W przypadku wysokiego i bardzo wysokiego ryzyka tj > 5 i 10% farmakoterapię należy zacząć odpowiednio wcześniej.
Jeżeli stężenie cholesterolu LDL jest powyżej 4,9 mmol/l (190 mg/dL) zawsze należy myśleć o włączeniu farmakoterapii.
Jeśli miałeś zawał , lub udar mózgu ; jesteś po wszczepieniu stentów lub by-passach masz cukrzycę albo niewydolność nerek poziom cholesterolu nie ma znaczenia- leczenie statyną jest życiowo konieczne- zmniejsza ryzyko śmierci .
Czy tylko tablica SCORE ?
Przy ocenie ryzyka należy brać także inne czynniki takie jak : obecność blaszek miażdżycowych w tętnicach szyjnych lub udowych; wywiad przedwczesnej choroby miażdżycowej w rodzinie , przewlekłe choroby zapalne np reumatoidalne zapalenie stawów .
